Het is weer herfst! Dus tijd voor kastanjes, regenlaarzen, in de plassen stampen, spinnen, pompoenen en… paddenstoelen!
In de onderbouw van de basisschool is het vaak vanzelfsprekend: over de seizoenen wordt vaak een hoek ingericht. Daar staan boeken, foto’s, knutsels en materialen uit de natuur. Met kleuters kastanjes, beukennootjes, paddenstoelen en eikels zoeken is hartstikke leuk, en daarna worden de vondsten uitgestald op de aandachtstafel.
Maar ook voor de bovenbouw is er genoeg te beleven in de veranderende seizoenen. Je kunt dieper op de onderwerpen ingaan. Waarom vallen de blaadjes van de bomen? Wat gebeurt er met al het blad? Wat gebeurt er onder de grond? Waarom zijn er in de herfst specifiek zoveel paddenstoelen te zien?
Voor de slimme leerlingen in de bovenbouw die extra veel interesse hebben in biologie en natuur, is het nieuwe boek van Ester Gaya en Katie Scott (bekend van Het plantenboek en Het boek van de evolutie) een enorme aanrader. Het zwammenboek behandelt namelijk alles wat met paddenstoelen, schimmels en mossen te maken heeft.
Iedereen kent wel de rood-met-witte-stippen-paddenstoel: de vliegenzwam. Maar wist je ook dat van deze soort vroeger vliegendodend middel werd gemaakt, en dat sjamanen ze voor rituelen gebruiken omdat ze hallucinogeen zijn? De naam zwam klopt niet helemaal, want de bovenkant van een vliegenzwam is paddenstoel: het vruchtlichaam. Wat er onder de grond zit is de zwam, ook wel schimmel genoemd. Er bestaan echter nog heel veel meer zwammen en paddenstoelen waar je vast nog nooit van gehoord had. De biefstukzwam, het baardmos of de kleverige knolamaniet. Maar je kent vast wel deze eetbare paddenstoelen: de champignon, de truffel en de cantharel?
Bij het woord schimmel denk je misschien aan die boterham die te lang in je tas heeft gezeten. Maar schimmels in al zijn variaties hebben invloed op vrijwel alles in ons leven en zijn overal om ons heen. Zonder schimmels geen thee, koffie, chocola, kaas, alcohol… en ga zo maar door.
“Zonder schimmels zou het leven er heel anders uitzien. Onze bossen en gewassen hebben ze nodig om te groeien en zonder schimmels zouden hout en afgevallen bladeren niet vergaan en zich blijven ophopen.”
Iemand die veel verstand heeft van zwammen heet een mycoloog. Dit boek heeft een erg wetenschappelijke benadering en bevat veel lastige begrippen die in de wereld van de biologie gebruikelijk zijn, zoals vruchtlichamen, DNA, cellen, reproductie, habitat en ga zo maar door. Het is niet voor iedere leerling eenvoudig te begrijpen en ook voor een volwassene is het soms lastig om alles te snappen. Je kunt je echter wel voorstellen dat er kinderen zijn die snakken naar dit soort heerlijke informatieve literatuur. Het neemt de lezer serieus en heeft een goede opbouw. Ook voor volwassen biologen is het een leerzaam boek. En de illustraties zijn fenomenaal! Het heerlijke grote formaat maakt het tot een fijne leeservaring: je kunt lekker het boek induiken en enorm veel leren. Verschenen bij uitgeverij Lannoo. Voor 11+.
Wijsmettaal 