Young adult

Geert op het oosten – Tim Gladdines

Oef, wat een verrassend boek. Zo op het eerste gezicht zou je het niet zeggen: een Barbiehoofd op de voorkant en een weinigzeggende titel, maar dit voelde voor mij echt als een bloedstollende thriller! Het verhaal is weer lekker bizar zoals we dat van Tim Gladdines gewend zijn, maar dit boek bevat ook nog eens enorm veel suspense: de koude rillingen liepen over mijn rug, ik heb er een nachtmerrie over gehad en tijdens het lezen was ik voortdurend bezig met die ene vraag: hoe loopt dit in godsnaam af?

“Het gezin zit om de ronde tafel, ieder in zijn eigen windstreek. Geert op het oosten.”

Het leven van Geert is overzichtelijk en beklemmend. De dagen verlopen volgens een vast patroon, in een typisch jaren ‘80 gezin met gedopte boontjes, de kerk en vader achter zijn krant. Geert is 15 jaar, maar gedraagt zich jonger. Hij heeft geen vrienden, maar wel een rijke verbeelding. Op school wordt hij getreiterd en thuis ook, door zijn vader die losse handjes heeft en al begint te slaan als Geert alleen maar “ja, maar…” zegt.

Op een dag krijgt zijn zus Hilde een Ken-pop voor haar Barbie-verzameling. Het begin van het einde: vanaf dat moment zal Geerts leven nooit meer hetzelfde zijn. De pop begint tegen Geert te praten. Geert is dat wel gewend, hij ‘praat’ ook met andere dingen: zijn fiets, een regenpijp. Maar dit is anders. Ken begint een eigen leven te leiden. Hij duikt op de kamer van Geert, zit plotseling in zijn tas. Zet hem aan tot acties die hij eigenlijk helemaal niet wil. Maar Geert is gevoelig voor de aandacht, hij heeft voor het eerst een ‘vriend’. Maar het loopt zo uit de hand met de stemmen in zijn hoofd dat Geert een tijdje opgenomen moet worden in een psychiatrische kliniek.

“Ken ziet eruit alsof hij rechtstreeks uit de verpakking komt. Misschien is hij inderdaad een soort engel.”

Als hij terugkomt op school is de Ken-pop weg, maar is er een nieuwe jongen in de klas. Hij lijkt sprekend op Ken en blijkt ook nog eens zo te heten. Vanaf dag 1 wil hij de vriend zijn van Geert. Ken lijkt bezeten. Hij beïnvloedt Geert in alles in zijn leven. Het lijkt wel of Geert geen eigen wil meer heeft. De ene na de andere bizarre gebeurtenis volgt elkaar op. Er is geen houden aan. Dit is het moment waarop je tijdens het lezen regelmatig de adem wordt ontnomen. Het is té bizar, maar tegelijkertijd zó levensecht en onontkoombaar. Als een monster dat steeds maar weer in je dromen verschijnt. Ook Geerts vader raakt betrokken bij Ken. De vader-zoonrelatie lijkt te veranderen. Verdwijnt Ken ooit echt uit hun leven?

Vele thema’s worden aangeraakt in dit boek. Ouderschap, opvoeding en grenzen aangeven. Maar vooral ook identiteit, zelfsturing en zelfvertrouwen. Onderwerpen waar vrijwel iedere adolescent mee worstelt. Geert is een kwetsbare jongen, gevoelig voor pesterijen en hij ontwikkelt een binnenwereld die voor hem werkelijkheid is geworden. Geert heeft psychische problemen – stemmen horen, gedicteerd worden, geen eigen wil meer hebben – helaas een ziektebeeld dat soms ook jongeren treft.

Ik heb zoals gezegd een nare nachtmerrie gehad over dit boek. Het verhaal hield me dusdanig bezig dat ik er best lang over heb gedaan om het uit te lezen, ondanks dat het een pageturner is. Maar ik werd er af en toe misselijk, onpasselijk van. Zo dichtbij komen de personages: zelfs Ken, de levende pop zonder vingerafdruk. Dit alles is natuurlijk een dikke vette promo voor dit boek, want het is ook heerlijk om te griezelen. Maar als je daar niet van houdt, ben je gewaarschuwd! Wat mij betreft mogen de boeken van Gladdines vaker op de tiplijstjes van boeken voor jongeren verschijnen. Koning Valentijn vond ik ook steengoed. Zijn boeken verdienen een groot publiek!

Verschenen bij uitgeverij Marmer.

Lees hier een interview met Tim Gladdines.

Informatief

Terra Ultima – Raoul Deleo

Samengesteld en ingeleid door Noah J. Stern

De winnaar van de Woutertje Pieterse Prijs 2022! Eindelijk las ik het boek ook aandachtig door: ik had het eerder wel doorgebladerd, maar de tekst nog niet gelezen.

Dat maakt ook direct een verschil in leeservaring. Het formaat is indrukwekkend, de illustraties zijn verpletterend mooi. Er is zoveel te zien op de wonderlijke pagina’s van dit boek: onbekende dieren die toch ook veel bekends hebben (een kruising tussen een giraffe en een slak bijvoorbeeld), bizarre landschappen en Latijnse namen. Maar pas als je begint te lezen vanaf pagina 1 vallen de puzzelstukjes in elkaar. Terra Ultima is een onbekend continent op onze aarde. Niemand is er ooit geweest, behalve twee mannen: ontdekker Gilles Jansz (al in 1599) en Raoul Deleo. De schrijver en samensteller van dit boek, Noah J. Stern, ontving van Raoul Deleo kisten met daarin alle reisdocumentatie: tekeningen, kaarten, dagboekfragmenten. Stern kreeg de opdracht daar een boek mee te maken.

Was hij niet bang dat er opeens een enorm toerisme op gang zou komen? Dat mensen na het lezen van dit boek en masse naar Terra Ultima willen?

“Ik zou bijna vergeten dat de kans op hordes toeristen nu ook weer niet zó groot is. Niemand weet immers waar Terra Ultima ligt. Geen mens weer hoe je er komt. Op één geluksvogel na dan: Deleo. En die zwijgt als het graf.”

Je wordt als lezer meegezogen in het verhaal. Het is zó feitelijk beschreven, het móet wel waar zijn. En dan beginnen de expedities. Deleo is drie keer alleen naar Terra Ultima gegaan om veldwerk te doen. Een keer langs de kust, langs de rivier en door de bergen. Tijdens de expedities had hij wonderlijke ontmoetingen met de gekste dieren. Een gorilla die ook een zeeleeuw is, een koraalrif in de vorm van een panter en een insect met grote bladeren als vleugels die in grote getalen op Deleo gingen zitten tot zijn hele lichaam bedekt was.

Tijdens het lezen van het boek schoten mij twee dingen te binnen: allereerst wat een heerlijke fantasie moet je hebben om zo een wereld te scheppen. En het tweede was: hoe wonderbaarlijk is onze eigen wereld eigenlijk. Onze dierenwereld bestaat uit miljoenen dieren waarvan we het overgrote deel nog nooit gezien hebben. Iedereen roept ‘ooooh’ en ‘aaaah’ bij het zien van een olifant, een tijger of een flamingo. De bekende soorten verdienen het ook om nader te bekijken en er meer over te leren. Zelfs een eenvoudige boerenzwaluw, een damhert of een lieveheersbeestje hebben nog veel geheimen voor ons. Maar heb je wel eens een axolotl gezien? Of een pangolin? Een jerboa, rafelvis, bergduivel of spookdiertje? Allemaal de moeite waard om eens te googelen: je weet niet wat je ziet.

Wat mij betreft is dit boek een uitnodiging om met (nog) meer verwondering naar de (dieren)wereld om ons heen te kijken. En respect te hebben voor de dieren, die vaak weerloos zijn en met uitsterven worden bedreigd als mensen hun leefgebied verwoesten: bossen kappen, afvalwater in rivieren lozen, natuurgebieden met snelwegen doorkruisen.

Heel erg terecht dat dit boek dit jaar de prijs heeft gewonnen. Een boek waarvan jong en oud zullen smullen en waarin een belangrijke boodschap doorklinkt: heb waardering voor onze natuur, kijk met aandacht en zorg voor onze planeet. Als je ergens meer over weet, ga je er beter voor zorgen. Huisdieren worden doodgeknuffeld, maar groene kikkers niet. Ieder dier doet ertoe, ga eens wat vaker naar buiten en verwonder je, net als Deleo.

Zelf lezen

Jefferson – Jean-Claude Mourlevat

Ik vind het zo tof om nieuwe jeugdboekenschrijvers te ontdekken! In Nederland, maar ook daarbuiten. We zijn vaak afhankelijk van uitgevers die mooie buitenlandse boeken naar Nederland halen. Bijvoorbeeld de boeken van Jaco Jacobs uit Zuid-Afrika en Jacqueline Woodson uit Amerika.

Internationale boekenprijzen helpen vaak ook om boeken in het Nederlands te laten vertalen. Dat gebeurde bijvoorbeeld met King en de drakenvlinders van Kacen Callender: dit boek won in Amerika ‘de Gouden Griffel’.

En dan hebben we natuurlijk de Astrid Lindgren Memorial Award: de officieuze Nobelprijs voor jeugdliteratuur. Vaak wordt deze uitgereikt aan een voor Nederland onbekendere auteur, maar hij is ook al eens gegaan naar Bart Moeyaert (2019) en Guus Kuijer (2012).

De uit Frankrijk afkomstige Jean-Claude Mourlevat won deze belangrijke oeuvreprijs in 2021. Ik had, net als veel anderen denk ik, nooit iets van hem gelezen. Tot afgelopen weekend! Uitgeverij Lannoo liet Jefferson vertalen en een prachtige cover maken door Martijn van der Linden. En het verhaal blies me achterover!

Doorgaan met lezen “Jefferson – Jean-Claude Mourlevat”