Dit tweeluik – wat mij betreft een meesterwerk – is enorm intrigerend en zet je aan het denken over onze wereld, oorlogen, conflicten, de klimaatverandering en overbevolking. Het is als een film die op zichzelf al briljant was en waarvan je niet verwacht dat het in deel 2 nog spectaculairder kan (wat dus wel kan). Ik vond het heel lastig om er een compacte blog over te schrijven. Maar wauw, wat een boek.
Ik zou aanraden om Quotum deel 1 (nog een keertje) te lezen voordat je aan dit laatste deel van Project Z begint. Maar beginnen met deel 2 kan ook: er wordt genoeg uitgelegd over wat er vooraf is gebeurd.
In deel 1 – Quotum I – maken we kennis met de twee broers Axel en Tommy en hun vriendin Sunny. Ze zijn slinkers, mensen die hun leven moesten ‘halveren’ om zo te zorgen dat onze aarde (het verhaal speelt in de verre (?) toekomst) niet uitgeput raakt.
Er zijn teveel mensen op de aarde, vindt de Wereldraad. Op alle continenten worden rigoureuze maatregelen genomen om van het teveel aan mensen ‘af te komen’ en het quotum te halen. In de Euro-Unie, het huidige Europa, worden de slinkers ingevoerd. Een gruwelijke werkelijkheid voor veel mensen: zij raken van de ene op de andere dag hun fijne leventje kwijt, mogen niet naar school, geen geld verdienen, geen energie verbruiken, kortom niet meer meedoen in de maatschappij.
Een geheime organisatie, de Angeli Terrae (aardengelen), stellen zich op als extremisten en schakelen bovendien hoogstpersoonlijk slinkers (of collaborateurs) uit die op hun duivelslijst staan. Axel en Tommy zijn de helden in Quotum deel 1, want ze redden de levens van vele slinkers. Het einde van deel 1 laat ons echter achter met nog veel vragen.
Gelukkig is daar Semper Sol, deel 2: hier zijn de broers ook weer onverschrokken. Ze komen terecht in een Krimpkamp waar nooit iemand uit komt. Groenland heeft inmiddels geen ijs meer en wordt ‘het beloofde land’. Is het dat ook? Axel en Tommy verzinnen de meest creatieve oplossingen voor problemen, maar treuren tegelijkertijd nog over hun ouders, die spoorloos verdwenen zijn.
De verhaallijn is complex en tegelijk glashelder: de wereld moet gered worden van de ondergang. Er lijkt geen uitweg te zijn uit het geweld, het angst- en haatzaaien en het polariseren: dit alles hebben president Foxen en zijn ‘fluisteraars’ (de aardengelen) op hun geweten. Wie staat aan welke kant? Wie is te vertrouwen en wie niet? En de ‘gevallen’ aardengel die bevriend raakte met Axel en Tommy, staat hij nog steeds aan hun kant?
Er komen veel associaties bovendrijven. Verwijzingen naar het verleden, onder andere de Tweede Wereldoorlog. De invoering van de slinkerstand doet in sommige opzichten denken aan de jodenvervolging. Maar ook: hoe actueel het verhaal is: bijvoorbeeld de vluchtelingenstroom uit Oekraïne en de toestand op Cyprus op dit moment. Soms werd het me tijdens het lezen wat te veel. We leven ook in zo’n ingewikkelde tijd.
We zuchten allemaal onder het klimaatprobleem, de politieke leiders die vluchtelingen weigeren, de oorlog uitroepen en die grenzen dicht gooien. We willen allemaal woonruimte, genoeg te eten en te drinken en een veilige leefomgeving. Teveel mensen op één plek veroorzaakt acuut problemen. Hoe overleeft de mens op deze planeet? Wie mag blijven leven en wiens leven is (wie bepaalt dat?) minder waardevol? Hoe houden we het uit met elkaar? Dat is een grote vraag en door dit briljante tweeluik ga je genuanceerder denken over dit soort ingewikkelde vraagstukken.
Er is een oplossing, maar hij is niet populair. Als je dit boek leest, krijg je een idee welke kant het op kan gaan. Vriendschap, solidariteit, bescheidenheid en broederschap spelen in elk geval een belangrijke rol: zonder deze dingen is er in elk geval geen hoop meer. Het goede zal altijd overwinnen.
Ongelooflijk knap hoe Marloes Morshuis deze wereld creëerde, die verontrustend realistisch tegen de onze aan schuurt: een verhaal dat enorm spannend is en vol zit met suspense: je kunt het bijna niet wegleggen. Ondanks de serieuze onderwerpen is het ook licht en humoristisch. Een aanrader voor lezers vanaf 15 jaar en hun ouders; voor docenten filosofie, geschiedenis en maatschappijleer verplichte kost.
Wijsmettaal 