Ik las Een mond vol dons van Lydia Rood opnieuw. De laatste keer is ruim 26 jaar geleden, toen ik 14 was. Ik snap waarom het toen zo’n indruk op me maakte, en ook nu heb ik het ademloos gelezen. Het is een tijdloos verhaal. Over vriendschap, over lastige ouders en je los van hen willen maken. Over stoer zijn, erbij willen horen en jezelf leren kennen.
De ouders van Soof houden haar krampachtig vast. Hoe harder ze aan haar trekken, hoe verder Soof van ze weg wil. De moeder van Marjan is losser, de vader van Marjan is al lange tijd bij hen weg en het is goed zo. Marjan en Soof zijn beste vriendinnen. Maar hun vriendschap is afwisselend innig en afstandelijk. Ze testen elkaar uit, stoten elkaar af en trekken elkaar aan. Dat vind ik zo herkenbaar: de ander nodig hebben om jezelf te leren kennen. Iets durven omdat je je wilt bewijzen bij de ander, een stapje verder gaan of juist de veiligheid kiezen.
Soof loopt weg van huis. Haar ouders en oudere zus zijn ontroostbaar. Het kan haar niks schelen. Na een halfjaar vindt Marjan haar vriendin in Amsterdam per toeval. Ze logeert bij de vader van Marjan, die ze ook ‘toevallig’ gevonden heeft. De vriendschap is voorbij. Het zal nooit meer zoals vroeger zijn.
In twee andere boeken die ik onlangs las en prachtig vond, herkende ik dit ook: Zwarte zwaan van Gideon Samson en Die zomer met Jente van Enne Koens. In beide boeken zit één vriendin die té ver gaat, de grenzen opzoekt. In alledrie de boeken is de verteller de vriendin die het minste durft, het ‘slachtoffer’ is. Ik vind het boeiend dat zit soort verhalen mij zo bevallen. Waarom is dat? Wat leert het mij? Vriendschappen zijn gekke dingen. Heel belangrijk voor je ontwikkeling, maar ook zo ingewikkeld. Je moet het samen doen, het is een spel: geven en nemen. Er voor elkaar zijn of de ander als een baksteen laten vallen.
Wijsmettaal 