Tag: diversiteit

Zelf lezen

Doldwazen en druiloren – Ulf Stark

Maaike de Vries

Wat een boek. Het verscheen in 1984 en heeft niets aan zeggingskracht verloren. Sterker nog: het verhaal is actueler dan ooit. De schrijfstijl is fris, meeslepend en geweldig spannend.

Ook van zijn recente boeken Liefde is voor lafaards en De weglopers was ik onder de indruk. De weglopers (2019) is het laatste boek van Ulf Stark, die al overleed in 2017. Doldwazen en druiloren is zijn eerste kinderboek en er is bijzondere link tussen beide boeken: namelijk een zieke opa die vanuit het ziekenhuis teruggaat naar het huis waar hij met oma woonde.

Deze verhaallijn speelt dus in beide boeken een grote rol. Een ontroerende band tussen opa en kleinkind. Maar in Doldwazen en druiloren speelt nog iets groters: namelijk ontdekken wie je bent. Simone (12 jaar) moet noodgedwongen verhuizen, want haar moeder, een excentrieke kunstenares, heeft een nieuwe vriend. Simone moet ook naar een andere school. Dat betekent: nieuwe vrienden zoeken en je plekje in de klas veroveren. Op de eerste schooldag noemt haar docent haar ‘Simon’ in plaats van Simone. Om bizar verwarrende redenen besluit Simone het maar zo te laten en zich voor te doen als jongen.

Uiteraard werkt ze zichzelf hiermee in de nesten. Ulf Stark schrijft dat zó invoelend op, je wordt het leven van Simone in gezogen. Met als hoogtepunt de scène met de eenden in het klaslokaal en die waarbij ze samen met een jongen uit haar klas in een ijskoud meer springt. Het eigentijdse aan dit verhaal kun je wel raden: tegenwoordig zijn boeken over gender in opkomst, maar in de jaren ‘90 werden rolpatronen ook al ter discussie gesteld.

Dit boek heeft mij verrast. Ik vond het in een minibieb bij mij in de buurt en doe het nooit meer weg. Een nieuw lievelingsboek.

Voorleesboeken, Zelf lezen

De beste school van de hele wereld – Manon Sikkel

Maaike de Vries

Kinderboekenambassadeur Manon Sikkel schreef weer een heerlijk boek, waarmee ze in een klap laat zien wat leesplezier is en hoe je diversiteit, het onderwerp waar zij zich hard voor maakt, in een kinderboek kan verwerken.

Marie heeft twee vaders en is de enige leerling op de Beste school van de wereld. Hoe dat komt? Nou, doordat je vaders het nogal druk hebben met werken en daardoor een brief missen van de directeur van de basisschool van Marie waarin staat dat de school moet sluiten. Marie gaat dus gewoon wel en komt terecht in een lege school. Ze kan alles doen! Een droom, net als alleen een hele nacht in een warenhuis of pretpark.

Alleen… je gaat je wel vervelen en je leert ook niet zoveel. Gelukkig is daar juf Rachida. Eerst lijkt ze een beetje streng, maar ze heeft hele interessante alternatieve manieren om leerstof over te brengen. Met pizza’s bijvoorbeeld! Maar: een school met één leerling en één juf, dat kan natuurlijk niet. Daar komt dan ook snel verandering in. Maar of iedereen daar ook blij mee is…?

Het is een fijn boek om te lezen, met veel humor, stripachtige tekeningen en spanning: je wil verder lezen, want hoe loopt dit af? Het gaat ook over een belangrijk thema: wat is een school eigenlijk, wat is leren en wat heb je nodig om je te ontwikkelen? Marie is een eigenwijs en zelfstandig meisje, een soort moderne Pippi Langkous, die vooral plezier wil maken.

Terwijl ik het las, had ik al een aantal kinderen voor ogen die hiervan zullen smullen. Het is leuk om voor te lezen, maar ook om zelf te lezen. En je kunt er interessante gesprekken over voeren; wie bepaalt eigenlijk of een school goed is? Wat is een goede leraar? Waarom moeten kinderen naar school?

Ik ontving het boek van uitgeverij Zwijsen en ga het gauw uitlenen aan mijn neefje van 8, want ik denk dat hij het geweldig gaat vinden!

Je kunt het boek hier kopen. Ga hier naar de site van kinderboekenambassadeur Manon Sikkel.

Young adult, Zelf lezen

De bijzondere woorden van Gioia – Enrico Galiano

Maaike de Vries

Dit is een van de mooiste young adults die ik ooit las. Steengoed geschreven. Ontroerend. Levensechte personages.

En dan de taal: Gioia verzamelt bijzondere woorden en dan heb je me natuurlijk. Zo’n bijzonder meisje. Ik zou haar graag ontmoeten.

Ik lees dat de schrijver de populairste docent van Italië is. Er wordt ook heel mooi over onderwijs geschreven in dit boek. Vooral de filosofielessen zijn geweldig.

Ik raad dit boek aan iedereen aan, het is prachtig. Dit boek is terecht genomineerd voor besteboekvoorjongeren2020

Young adult, Zelf lezen

De geur van groen – Pamela Sharon

Maaike de Vries

Een pittig verhaal over vriendschap, liefde, verdriet en verwarrende gevoelens: alles waar een jongere mee worstelt, gecombineerd met het feit dat de hoofdpersoon, Raaf, blind is.

Schrijfster Pamela Sharon weet heel knap de belevingswereld van een jong blind meisje te vangen. En de constante vergelijking met kleuren is prachtig gevonden. Je gaat anders kijken naar blindheid: kleuren hoef je niet te zien om ze te ‘voelen’. Aanrader dit bijzondere boek!

Voorleesboeken, Zelf lezen

Tori – Brian Elstak & Karin Amatmoekrim

Maaike de Vries

Wat een prachtig vormgegeven boek! Van de cover word ik al helemaal blij: die kleuren en vormgeving, geweldig!

Brian Elstak is een bijzondere kunstenaar. Letterlijk ‘gewapend’ met potlood en penseel bestrijdt hij het onrecht in de wereld met behulp van de kinderen Cel, Bones en Zi. De kinderen werden opgevoed door een reuzenschildpad. Vind je dit al gek? Nou, dan staat je nog wat te wachten!

In dit boek is de wereld van de mensen en de dieren helemaal door elkaar gehusseld. Vos is de grootste schurk, een beetje à la Trump. Hij wil de wereld regeren, alle macht veroveren en geld verdienen over de ruggen van anderen. Hij heeft zijn zinnen gezet op het verhalenboek van Jean-Michel, de reuzenschildpad die altijd de mooiste verhalen (Tori) vertelt bij het dorp, waar iedereen naar komt luisteren.

Maar de drie kinderen gaan op weg naar een ‘uitgever’ die een draak blijkt te zijn: op hun weg komen ze heel veel gevaren tegen. Zou het ze lukken het boek bij de uitgever af te leveren?

Wow, wat een boek. Zoiets ben ik nog niet eerder tegen gekomen. In de beschrijving staat ‘een eigentijds boek voor alle kinderen!’ Dat slaat natuurlijk op het feit dat de hoofdpersonen in het boek van kleur zijn. Maar de sfeer is ook Caribisch, of in elk geval ‘werelds’, het speelt zich niet af in ons wisselvallige Nederland. Brian Elstak (1980) schreef de verhalen in Tori oorspronkelijk voor zijn eigen kinderen. Zijn werk was te zien in het Stedelijk Museum, siert albumcovers van menig Nederlands rapper en hij animeerde videoclips van internationaal bekende artiesten.

Voorleesboeken, Zelf lezen

Niemand ziet het – Dolf Verroen

Maaike de Vries

Wat een prachtig, belangrijk boek. De periode na de Tweede Wereldoorlog door de ogen van een 14-jarige jongen. Victor is homo, dat weet hij wel zeker. Maar gelukkig ‘ziet niemand dat’. Zijn ouders hopen ook op een vriendinnetje, goede schoolresultaten: een zoon om trots op te zijn. Als Victor aan het eind van het boek het eindelijk aan zijn ouders durft te vertellen worden ze razend. Later komt zijn moeder nog even naar zijn kamer: ze zegt dat het niet erg is, “want niemand ziet het aan je”. Zijn vader zegt nog: “ik ben trots op je.” Dat is het fijnste wat je kan horen, maar we weten niet hoe het verder gaat. Het snijdt je recht in je ziel, dit boek. Zo direct en rauw is het geschreven. De tekeningen van Charlotte Dematons portretteren een breekbare jongen. Zo mooi. Je krijgt ook een beeld van de zware tijd van WO2. Kleding, fietsbanden en vis op de bon. Niet zeuren, hard werken, maar ook nog veel verdriet. Een belangrijk boek voor het bespreekbaar maken van de coming out van tieners. Dat het niet in deze tijd speelt, maakt het extra bijzonder.

Doorgaan met lezen “Niemand ziet het – Dolf Verroen”
Zelf lezen

Drama queen – Derk Visser

Maaike de Vries

Gelezen: Drama queen van @derk.visser. Schitterend, schitterend. Zo wil ik ook kunnen schrijven. Wat een prachtig portret van Angel en haar vriendin Kayleigh. Je voelt dat er liefde in de lucht hangt. Omdat ze zo om elkaar heen draaien, maar ook door dubbelzinnige zinnen als “Hij (de zanger) probeert mij met zijn ogen de kast in te lokken. (…) ik vind hem een engerd.” Angel valt niet op jongens, maar op meisjes. Het is volstrekt normaal en zo wordt het ook beschreven. De liefde spat van de bladzijden.

Geen categorie

Queer en diversiteit in (jeugd)literatuur

Maaike de Vries

Ik was bij de studium generale lezing van Pim Lammers en Edward van de Vendel over queer in onze (jeugd)literatuur. Op de site brainwash.nl wordt queer als volgt beschreven:

“Queer zijn betekent dat je je afzet tegen traditionele genderrollen en dat je je afzet tegen seksualiteiten als tegengesteld.”

Ik vind het belangrijk om aan dit onderwerp aandacht te besteden binnen onze pabo’s. Basisscholen moeten de plek zijn waar kinderen zichzelf kunnen zijn en zichzelf kunnen leren kennen. Leraren moeten onbevooroordeeld naar hen kunnen kijken en nieuwsgierig zijn naar hun belevingswereld. En ze moeten weten welke boeken ze kunnen (voor)lezen zodat ieder kind zich hierin zou kunnen herkennen.

Pim Lammers schreef ‘het eerste transgender prentenboek’ Het lammetje dat een varken is. Hij kreeg fantastische reacties van kinderen, maar ook negatieve van collega schrijvers: zo’n boek zouden kinderen niet aankunnen. Onzin natuurlijk, kinderen zijn slimmer dan je denkt. Door lezen ontdekken zij de wereld. Onze literatuur moet zo veelzijdig zijn als onze wereld. Wat mij betreft is dat de belangrijkste boodschap: het moet vanzelfsprekend zijn in kinderboeken dat queer en diversiteit in de breedste zin van het woord gewoon bij het leven horen.

Zoals in Kattensoep en het recent verschenen Bob Popcorn, waarin de ouders homoseksueel zijn, maar waaraan door de hoofdpersonen geen enkele of slechts zijdelings aandacht wordt besteed. En houdt de vader in Dolfje Weerwolfje er niet vreselijk veel van om zich te verkleden als vrouw? Het wordt (in de film) in beeld gebracht, maar niet benadrukt en al helemaal niet gedramatiseerd.

In een workshop van Bas Maliepaard die ik eerder dit jaar volgde had hij het ook over diversiteit: laten we ons realiseren dat echt heel veel kinderen zich niet herkennen in onze ‘kinderboekenhelden’: witte kindertjes met een vader en een moeder, niet ziek, doof, blind of gehandicapt, niet zwart of bruin of anders gekleurd. Je zou als kind bijna denken dat de personages in een boek nooit op hen kúnnen lijken.

Van de Vendel concludeert terecht dat veel queer jongerenboeken in de jaren ‘80/‘90 bijna allemaal heftige thema’s hadden: de hoofdpersoon was homo én depressief én met zelfmoordneiging of hij/zij had aids. Als je net uit de kast komt, wil je dan lezen hoe slecht het met je gaat aflopen? Natuurlijk niet, je wilt ook romantische verhalen lezen met een goede afloop.

Zie mijn Instagram post over Het lammetje dat een varken is

En deze post over Nooit denk ik aan niets