Taal- en leesplezier
“‘Alles wat ik van iemand zie, zie ik als een puzzelstukje. En als ik genoeg stukjes heb, kan ik het hele plaatje zien.’”
Erie zit graag in de struiken. Dan kan ze ongemerkt mensen observeren, zodat ze de mens kan snappen voordat ze er oog in oog mee staat. Daar wordt ze namelijk heel zenuwachtig van. Een diertje in haar buik gaat dan heel hard kriebelen. Liever blijft ze onzichtbaar.
Doorgaan met lezen “Struikmeisje – Tineke Honingh”
Ik las het debuut van de Schotse schrijfster Elle McNicoll: Een soort vonk. Ik vind het een erg goed geschreven jeugdboek met een interessant thema. Op knappe wijze legt McNicoll een link tussen autistisch zijn en de manier waarop vroeger vrouwen van hekserij beschuldigd werden. Onze samenleving worstelt nog steeds met mensen die anders zijn: Addie – de hoofdpersoon in het boek – komt er tot haar verbazing achter dat ook grote mensen kunnen pesten en uitsluiten, zodanig dat het anderen kapot maakt. Elle McNicoll studeerde creatief schrijven en schreef haar masterscriptie over het gebrek aan neurodiverse auteurs die over hun eigen ervaringen schrijven. Dus ging ze dat zelf maar doen.
Wat quotes uit het boek:
“Ik denk dat anders zijn goed is. Tenminste, zolang je daar niemand kwaad mee doet. De wereld heeft die verschillen juist nodig, hoe meer, hoe beter.” (…)
“Ik wil dat we onszelf iets beloven. Iets wat ik mezelf ook beloof. Dat we gewoon aardig blijven doen als we iemand ontmoeten die op het eerste gezicht een beetje vreemd is.” (…)
“Mijn opa zei altijd: mensen zoals ik waren vroeger misschien niet de meest sociale. En ook niet altijd de meest spraakzame. Maar terwijl anderen rond het vuur zaten te roddelen, gingen wij op zoek naar stroom. Dat is wat mijn autisme is. Een soort vonk.”
Flaptekst:
Tijdens een schoolproject ontdekt de elfjarige Addie dat in het dorp waar ze woont, vroeger heksen werden vervolgd én gedood. Ze vindt het zo onrechtvaardig dat ze een monument wil oprichten voor de vrouwen die daar onterecht de dood vonden. Maar het dorp zit er niet op te wachten. Zo’n monument is alleen maar een herinnering aan een zwarte bladzijde uit de geschiedenis. Addie laat het er niet bij zitten. Ze voelt zich verwant met deze vrouwen uit het verleden. Net als de ‘heksen’ vroeger, wordt zij nu raar aangekeken door mensen die haar anders vinden. Ze heeft namelijk autisme en reageert vaak niet zoals mensen verwachten. Addie begrijpt hoe machteloos de onterecht veroordeelde vrouwen zich moeten hebben gevoeld, want ze waren gewoon wie ze waren… net als zij. Durft Addie, die zich het liefst op de achtergrond houdt, de strijd met haar dorpsgenoten aan?
Op Lemniscaat.nl zijn mooie lessuggesties te vinden bij dit boek: om autisme, hekserij, pesten en anders zijn bespreekbaar te maken in de klas.
Deze recensie verscheen in de Boekenkrant van juli 2020. Online hier te lezen.
In het debuut van Nicole Panteleakos – In de ruimte is het stil – leren we Nova kennen, een autistisch meisje van 12 jaar. Haar oudere zus Bridget loopt op een dag zomaar weg van het pleeggezin waar ze wonen. Ze heeft Nova beloofd dat ze terugkomt op de dag dat de Challenger op zal stijgen: 28 januari 1986. Omdat Nova niet kan spreken en af en toe raar beweegt, wordt ze afgeschilderd als achterlijk. Het ware verhaal van de verdwijning van haar grote zus wordt haar niet verteld. Tot ze er zelf achterkomt.
Nova en Bridget worden door jeugdzorg uit huis geplaatst als hun moeder doordraait. Nova is dan 5 jaar. Ze komen in veel verschillende pleeggezinnen terecht en hebben het niet gemakkelijk. Nova en Bridget hebben veel aan elkaar. Ze delen hun liefde voor ruimtereizen, de muziek van David Bowie (het nummer Space Oddity) en het boek De kleine prins.
Nova krijgt nieuwe, liefdevolle pleegouders. Ze gaat ook naar een nieuwe school, waar ze vrienden maakt en steeds beter leert te communiceren. Voor het eerst wordt Nova serieus genomen: haar pleegouders geloven dat Nova slim en gevoelig is, ze ontdekken dat ze kan lezen en alles kan begrijpen wat er tegen haar gezegd wordt. Ze kan alleen niet praten. Dat machteloze gevoel spreekt van alle bladzijden: Nova wil zo graag dingen vragen en zeggen, maar ze kan het niet. Dus vertrouwt ze haar gedachten toe aan ‘brieven’ aan haar zus die ze niet echt schrijft maar die ze bedenkt in haar hoofd.
Op de dag van de lancering is ze op school. Samen met haar klasgenoten en de leraren is ze getuige van de noodlottige lancering van de Challenger. De spaceshuttle viel 73 seconden na lancering uit elkaar, waarbij alle zeven bemanningsleden omkwamen. Terwijl Nova hiernaar kijkt, weet ze opeens waar haar zus naartoe gegaan is. Ze rent weg en het laatste puzzelstukje valt op zijn plaats.
Het feit dat het boek in de jaren ’80 speelt en de verwijzingen naar andere boeken, personen, historische gebeurtenissen en muziek die de jeugd van nu waarschijnlijk niet kent, maakt het boek best lastig voor de doelgroep. Ik denk dat het boek geschikt is voor kinderen vanaf ongeveer 12 jaar. Vooral kinderen die iemand kennen met autisme – bijvoorbeeld een klasgenoot, broer of een zus hebben met een verstandelijke beperking – zullen kunnen meeleven met Nova.
In de ruimte is het stil is een spannend en ontroerend jeugdboek. Het zit ingenieus in elkaar, je merkt dat de auteur het verhaal met zorg wilde vertellen. Je moet er – als je het uit hebt – even van bijkomen. De tranen stonden in mijn ogen tijdens het lezen van het einde. Nova is zo’n levensecht meisje: je wilt dat het goed komt.
English translation:
Which I cannot ask
In the debut of Nicole Panteleakos – It is silent in space – we get to know Nova, an autistic girl of 12 years old. One day her older sister Bridget just walks away from the foster home where they live. She has promised Nova that she will return on the day that the Challenger will take off: January 28, 1986. Since Nova cannot speak and occasionally moves weirdly, she is portrayed as retarded. She is not told the true story of her big sister’s disappearance. Until she finds out herself.
By Maaike de Vries
Nova and Bridget are placed out of the house by youth care when their mother goes crazy. Nova is then 5 years old. They end up in many different foster homes and do not have an easy time. Nova and Bridget have a lot going for each other. They share their love for space travel, the music of David Bowie (the song Space Oddity) and the book The Little Prince.
Nova gets new, loving foster parents. She also goes to a new school, where she makes friends and learns to communicate better. For the first time, Nova is taken seriously: her foster parents believe Nova is smart and sensitive, they discover that she can read and understand everything that is said to her. She just can’t speak. That powerless feeling speaks from all pages: Nova is so eager to ask and say things, but she cannot. So she entrusts her thoughts to “letters” to her sister that she doesn’t actually write but that she comes up with in her head.
She is in school on the day of the launch. Together with her classmates and teachers, she witnesses the fateful launch of the Challenger. The space shuttle disintegrated 73 seconds after launch, killing all seven crew members. While Nova is looking at this, she suddenly knows where her sister has gone. She runs away and the last puzzle piece falls into place.
The fact that the book plays in the 1980s and the references to other books, persons, historical events and music that the youth of today probably does not know, makes the book quite difficult for the target group. I think the book is suitable for children from about 12 years old. Children who know someone with autism – for example a classmate, brother or sister with a mental disability – will be able to sympathize with Nova.
Silent in Space is an exciting and moving youth book. It is ingeniously constructed, you notice that the author wanted to tell the story with care. You need to recover from it when you have finished. Tears came to my eyes as I read the end. Nova is such a lifelike girl: you want it to be all right.
Wijsmettaal 