Een groot formaat boek met een gigantische gouden appel op de cover: er is weer een nieuw boek van Ted van Lieshout verschenen! Na Wat is kunst, Rozen voor de zwijnen en Kleuren – die allemaal over kunst gingen – gaat dit boek niet alleen over kunstgeschiedenis, maar vooral over de geschiedenis van iedereen, van de gewone mens.
Woon jij ook in een straat met daarin een naam van een ‘bekende’ persoon? Bijvoorbeeld de Alan Turingstraat, de Foekje Dillemastraat, het Willem Kraanplein? Heb jij enig idee wie deze persoon was? Er zijn zoveel straten in Nederland (maar ook in Suriname en de Nederlandse Antillen) genoemd naar mensen die bijna niemand (meer) kent: wie waren zij? Van Lieshout neemt je mee op een wandeling door de geschiedenis. Niet langs giganten en grote gebeurtenissen, maar langs gewone mensen die hun voetafdruk achterlieten door te zijn wie ze waren. Hij kiest voor het principe van estafette: het stokje wordt doorgegeven aan een nieuw historisch figuur, zodanig dat het logisch op elkaar volgt.
Ted van Lieshout kiest in dit boek ook weer voor het beproefde recept van vraag en antwoord. In rode letters lees je de vragen die gesteld worden door een onbekende, waarvan we alleen te weten komen dat het een meisje is, ze een broer heeft die meervoudig gehandicapt is en dat ze graag actrice wil worden. In zwarte letters lezen we het antwoord van de schrijver. Is dit relevant voor het boek? Ja en nee. Er worden ‘gewone’ mensen ten tonele gevoerd, en zij is daar een van. Aan de andere kant maakt het niet uit wie de vragensteller is: het dient gewoon als middel om het verhaal te vertellen op een manier die niet saai en opsommend is.
Thema’s die vaak terugkomen bij de ‘onbekende’ personen in de geschiedenis zijn de rechten van de vrouw (en de voorrechten van de man), slavernij, onderdrukking, anders zijn in de breedste zin van het woord, rechten van lhbtiq+ personen, moed, heldhaftigheid, uitvindingen, maar bovenal: jezelf kunnen zijn. Ieder mens wil zichzelf kunnen zijn. Of het nu oorlog is of vrede, waar je ook woont of werkt: mensen zijn op zoek naar wat ze kunnen betekenen voor de wereld en dan zodanig dat ze zelf ook zingeving ervaren.
Ted van Lieshout vertelt hun verhalen met zeer veel betrokkenheid en enthousiasme, waardoor je nieuwsgierigheid gevoed wordt. Op elke nieuwe spread begint over het algemeen een nieuw onderwerp en daar kun je dus beginnen of stoppen met lezen. Er zijn geen hoofdstukken, het gaat maar achter elkaar door. Voor de niet-geoefende lezer zal dit even wennen zijn, net als het taalgebruik en de vele niet-frequente woorden. Maar dat maakt dit boek zo rijk en interessant!
De uitgeverij raadt het boek vanaf 12+ aan. Daar sta ik wel even van te kijken na de eerste 10 bladzijden, want hoewel het direct zeer boeiend van wal steekt (over Eris en de gouden ‘twistappel’ die een feestje verpest), zijn de onderwerpen ook direct heel heftig: seks, verkrachting, onderdrukking, geweld. De eerste onderwerpen die Van Lieshout behandelt gaan dan ook over Griekse mythen, en daarvan is natuurlijk bekend dat het er ruig aan toe gaat. Toch zou ik als 12-jarige afgeschrikt worden en het boek liever op wat latere leeftijd (14/15) tot me nemen.
Ik heb heel veel geleerd van dit boek en sla het met een grote glimlach dicht. Het leert me dat iedereen ertoe doet, niet alleen (of juist niet) die schreeuwers in de regering of die rijke mensen met hun jachten en social media-accounts met miljoenen volgers. Iedereen kan het verschil maken.
Voor de middelbare onderwijs vanaf leerjaar 2/3 is dit boek geweldig in te zetten tijdens geschiedenis, kunstgeschiedenis, maatschappijleer en Nederlands. Laat de leerlingen een straatnaam opzoeken met daarin de naam van een voor hen onbekende persoon en laat zoveel mogelijk opzoeken over hem of haar. Of laat ze een fictief social media account opzetten passend bij deze persoon.
Wijs met taal 